(ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္က်မ္းမွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။)
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ျမန္မာဘုရင္ဘိုးေတာ္င၀ိုင္း၏သားေတာ္ အိမ္ရွိငဥပရာဇာဦးစီး၍ ရာမရကန္ငတိုးလိုက္ပါေသာ ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္သူနယ္ခ်ဲ႕တို့သည္ လြတ္လပ္ေသာ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာလက္နက္ပိုင္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးအား ရခိုင္သကၠရာဇ္ (၁၁၄၆) ခု ျပာသိုလဆုတ္ (၇) ရက္ စေနေန့ ခရာဇ္သကၠရာဇ္ (၁၇၈၄) ခု ဒီဇင္ဘာလ (၃၁) ရက္ေန့တြင္ မတရားက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္လိုက္သျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳး႐ို႕သည္ ဗမာကိုလိုနီကၽြန္ဘ၀သို႔ ေရာက္ျခင္းမလွေရာက္ခဲ့ရသည္။
ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္၏ေနာက္ဆံုးဘုရင္မဟာသမတရာဇာ (နံေတာ္စေနသား၊ သက္ေတာ္ ၄၂ ႏွစ္၊ နန္းစံ (၂) ႏွစ္အား) ရခိုင္သကၠရာဇ ္ (၁၁၄၆) ခု ျပာသိုလဆုတ္ (၁၅) ရက္ တလဂၤေနြေန့ ခရာဇ္သကၠရာဇ္ ၁၇၈၄ ခု ဇႏၷ၀ါရီလတြင္ ဗမာက်ဴးေက်ာ္သူတို့သည္ မတရားဖမ္းဆီးသံေျခခ်င္းခတ္၍ ဗမာျပည္သို႔ အက်ဥ္းသားအျဖစ္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ျကၿပီး အမရပူရၿမိဳ႕တြင္ ကြပ္မ်က္စီရင္လိုက္သည္။
ဗမာက်ဴးေက်ာ္သတို႕သည္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္အားသိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္၏ၿမိဳ႕ေတာ္ ေျမာက္ဦးတြင္ ဗမာနႏၵငပက်န္အား ၿမိဳ႕၀န္ထား၍အုပ္ခ်ဳပ္ခိုင္း၏။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္တို့သည္ ျမန္မာ့သူ႕ကၽြန္မခံဘ ဲ (၁၁၄၆) ခု တေပါင္းလမွစ၍ ဒါးပိုင္ႀကီး၏ေယာက္ဖေတာ္ေက်ာ္ပံု၏ဦးေဆာင္မႈကိုခံယူခါဗမာက်ဴေက်ာ္သူမ်ားအား စတင္ေတာ္လွန္သည္။
ေတာင္မင္းႀကီးေက်ာ္ထြီး၊ ယင္း၏ေနာင္ေတာ္ မုဇုႏၱတ္ႀကီးဘေရြး၊ ဒါးျပန္စီး႐ို႕အမႈးျပဳေသာ ရခိုင္တပ္မ်ားသည္လည္းဗမာက်ဴးေသာ္သူတို့႕အား
အေနာက္အရပ္က ေတာ္လွန္တိုက္ပဲြ၀င္သည္။ဗမာာနႏၵငပက်န္သည္ ရခိုင္႐ို႕၏ေတာ္လွန္မႈကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး အျပစ္မရွိေသာ ရခိုင္ျပည္သူတို့အား လက္နက္ခ်ရန္ဟုအေၾကာင္းျပကာ ေပါင္းတုန္အရပ္၌၁၀၀၀ သရက္အုပ္အရပ္၌၁၀၀၀ စံကားေတာင္အရပ္၌၂၀၀၀
ၿမိဳ႕ေတာ္ပရိေစၦဒ၌ ၃၇၀၀၀ ပုခက္တြင္းသားအသူငယ္တို့အား ဒါးကဇတ္သည္က၁၀၀၀၀
ဘုရားေပၚအရပ္၊ ဒိုင္းက်ီအရပ္၊ ေမာင္းဆဲြအရပ္၊ ငရေကာက္အရပ္၊ ေဂါင္းၿပိဳေတာင္အရပ္၊ ပုရိန္အရပ္၊ ေပါင္းတုတ္အရပ္၊ ရတနာျပည္အရပ္၊ လက္မဖက္အရပ္၊ ေတာတန္းအရပ္၊ ကိုးဆယ့္ကိုးေတာင္အရပ္၊ သံတဲြ၊ ရမ္းျပည့္၊ မာန္ေအာင္အရပ္တို့႕၌ လူေပါင္း၁၈၄၀၀၀ကို ထိုႏွစ္အတြင္းမွာပင္ အဆံုးစီရင္လိုက္သည္။
ထို႔အျပင္ ဗမာနႏၵငပက်န္သည္ ဒါးပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပံု၏မယား ေကာင္းေက်ာ္ထင္မကိုလည္း ကာမပိုင္လင္ေယာက္က်ားရိွေနသည္ကိုသိရဲ့နွင့္ဗလကၠာယယုတ္မာ႐ိုင္းျပစြာ ေစာ္ကားခဲ့သည္။
ေတာင္မင္းႀကီးေက်ာ္ထြီးသည္ စစ္တေကာင္းအဂၤလိပ္ၿမိဳ႕၀န္ထံမွ စစ္ေရးအကူအညီရယူရန္ ႀကိဳးစားသည္။ အဂၤလိပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ေတြ့ဆံုေဆြးေႏြးရာတြင္ ဒါးျပန္စီး၏သမက္ သာမေကာင္းစံရႊီကို ဘာသာျပန္ခိုင္းသည္။ သို႔ေသာ္ မျပည္လည္ေသာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕သစ္ေခ်ာင္းညာဖက္သို႔ခို၀င္ကာ ဗမာက်ဴးေက်ာ္သူမ်ားအား ရရာလက္နက္စဲြကိုင္ ေတာ္လွန္သည္။
အားမတန္သျဖင့္ လက္၀ဲျမန္ကုန္းေဖာင္သည္၊ မုဇုႏၵာတ္ႀကီးဘေရြး၊ ဒါးျပန္စီးတို့႕သည္ အေနာက္စစ္တေကာင္းနယ္သို႔ခို၀င္ေရာက္လာ၍ အဂၤလိပ္ၿမိဳ႕၀န္က ကၽြန္းရြာမ်ားေပးသနားထား၏။
(၁၁၄၆) ခု ကဆုန္လတြင္ ေတာင္မင္းႀကီးေက်ာ္ထြီးသည္ အေနာက္စစ္တေကာင္းအရပ္၌ တပ္စဲြ၍ ဗမာမာက်ဴးေက်ာ္သူ႐ို႕အား ခုခံေတာ္လွန္ယင္း လက္နက္ထိမွန္က်ဆံုးသည္။
ဗမာနႏၵငက်န္၏တပ္မ်ားသည္ ေတာင္မင္းႀကီးေက်ာ္ထြီး ေတာ္လွန္သည္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ၿမိဳ႕သစ္ေခ်ာင္းအရပ္မွ မိမၼအသူငယ္႐ို႕အား ႀကိဳးတုတ္ခ်ည္ေႏွာင္ခါ ျမစ္၀တြင္ပစ္ခ်၍ သတ္ျဖတ္လိုက္သည္။ အေနာက္စစ္တေကာင္းအရပ္မွ ေရာက္လာသူ လူအေပါင္းတို႕ကိုလည္း ေတာင္မင္းႀကီးေက်ာ္ထြီး၏လူဟုစြပ္စဲြကာ မ်ားစြာသတ္ျဖတ္လိုက္သည္။
ရခိုင္ျပည္ေတာင္ပိုင္း အေနာက္ခုႏွစ္ရိုင္ ေတာင္စိုင္အရပ္၌ စနည္းရြာသား႐ို႕သည္လည္း ဗမာ့သူ႕ကၽြန္မခံဘဲ ရမ္းျပည့္စားဗိုလ္ေပါလံုး၊ လမုစားဗိုလ္လာခိုင္႐ို႕ႏွင့္ေပါင္းဖက္ကာ ဗမာက်ဴးေက်ာ္သူ႐ို႕အား ေတာ္လွန္တိုက္ပဲြ၀င္သည္။ ဤသည္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ သံတဲြၿမိဳ႕ကို က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ထားေသာ ျမန္မာရာဇငသၾကၤန္သည္ သူ၏စစ္ကဲငလွကို လႊတ္ကာ စနည္းရြာသူရြာသားမ်ားအားလံုးကို အစတုန္းၿခီမႈန္းလိုက္သည္။
ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္သူတို့သည ္ ၁၁၄၉ ခု တေပါင္းလတြင္ ရခိုင္ျပည္မွ ဘုန္းႀကီးရဟန္း၊ မင္းသားမင္းသမီးစုစုေပါင္း ၇၂၀၀ကို အမရပူရၿမိဳ႕သို႔ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည့္အျပင္ သကၠရာဇ္ (၁၁၅၁) ခု နံယုန္လတြင္ ေျမာက္ဦး၊ သံတဲြ၊ ရမ္းျပည့္၊ မာန္ေအာင္၊ ေလးၿမိဳ႕စသည္အရပ္႐ို႕က လူေပါင္း၆၀၀၀ကိုလည္း ယိုးဒယားသို႔စစ္တိုက္ရန္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြား၏။
သကၠရာဇ္ (၁၁၅၀) ျပည့္ နတ္ေတာ္လဆန္း (၉) ရက္နိတြင္ ဗမာအေနာက္ဖက္ငတိုက္၀န္သည္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သို႔ ၀န္ျပဳလာၿပီး (၂) ႏွစ္ၾကာလွ်င္ ရာထူးမွ ျပဳတ္က်၏။ ဗမာပုသိမ္ငသခင္သည္ ငသီဟဘဲြ႕နာမည္ကိုခံလွ်က္ ၁၁၅၂ ခု တေပါင္းလတြင္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၌ ၀န္ျပဳလာျပန္၏။ တႏွစ္ရိွလွ်င္ ေသဆံုး၏။
ပုသိမ္ငသခင္စုေတ့ၿပီးလွ်င္ ဗမာတိုင္းတာ၀န္သည္ အာကာကငေက်ာ္ထင္ဟူေသာနာမည္ကိုခံယူလွ်က္ ရခိုင္သကၠရာဇ္ (၁၁၅၃) ခု တန္းခူးလတြင္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေျမာက္ဦးကို ၀န္ျပဳလာျပန္၏။ ယင္း အာကာငေက်ာ္ထင္သည္လည္း (၂) ႏွစ္ဟိလွ်င္ ရာထူးမွေခ်ာက်၏။ အာကာငေက်ာ္ထင္ရာထူးမွေခ်ာက်ၿပီးလွ်င္ ျမန္မာငေက်ာ္လွသည္ ငလွရာဇာဘဲြ႕ကိုခံယူ၍ ရခိုင္သကၠရာဇ္ ( ၁၁၅၅) ခု တပိုးထဲြလဆန္း (၉) ရက္ စေနေန့တြင္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သို႔ ၀န္လုပ္လာျပန္၏။
ငေက်ာ္လွလက္ထက္တြင္ ရမ္းျပည့္စားဗိုလ္ေပါလံုး၊ ဗိုလ္ခြင္းေပါက္၊ ဗိုလ္ကၽြဲတေကာင္ႏိုင္တို႕သည္ အေနာက္စစ္တေကာင္းနယ္ကို ေျခကုတ္ယူကာ ဗမာက်ဴးေက်ာ္သူမ်ားအား ေတာ္လွန္တိုက္ပဲြဝင္ျက၏။ ေနမိ်ဳးငကုန္ဒရာ၊ ငေပါတလီစေသာ ျမန္မာတပ္မႈးတို႕သည္ အဂၤလိပ္စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕၀န္ႏွင့္ေပါင္းဖက္ၿပီး ရခိုင္ဗိုလ္ေပါလံုး၊ ဗိုလ္ခြင္းေပါက္၊ ဗိုလ္ကၽြဲတေကာင္ႏိုင္တို႕အား ဖမ္းဆီးေပးရန္ေတာင္းဆို၏။
ဗမာသူယုတ္တို႕သည္ ရမ္းျပည့္၊ မာန္ေအာင္၊ ေျမာက္ဦး၊ ေလးၿမိဳ႕အရပ္အသီးသီးမွ လင္မယားအိမ္ေထာင္စံုတအိမ္ကို ေငြဒဂၤါး (၅) ျပားစီေကာက္ယူၿပီးလွ်င္ စုစုေပါင္းေငြဒဂၤါး တသိန္းႏွစ္ေသာင္းကို အဂၤလိပ္စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕၀န္အား လဘ္ထိုး၏။ စစ္တေကာင္းအဂၤလိပ္ၿမိဳ႕၀န္သည္လည္း ရခိုင္ဗိုလ္ေပါလံုး၊ ဗိုလ္ခြင္းေပါက္၊ ကၽြဲတေကာင္ႏိုင္႐ို႕အား ဖမ္းဆီး၍ (၁၁၅၆) ခု ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ (၂) ရက္ တလဂၤေနြေန့တြင္ ပင္း၀ါ (ရာမူး) ရာဇဖက္အရပ္၌ ွဗမာတပ္မ်ားအား လႊဲအပ္ေပးလိုက္၏။ အဂၤလိပ္ၿမိဳ႕၀န္ကိုယ္တိုင္ ကုလားဆင္ေခ်ာင္းဖ်ားတိုင္ေအာင္ လိုက္ပို႔ေပး၏။
သို႕ေသာ္ ရခိုင့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဗိုလ္စိန္ေရာင္၊ ဗိုလ္ျမေရာင္၊ ဗိုလ္ပက္လက္၊ ဗိုလ္ကိုးခြက္စား၊ ဗိုလ္ထြန္းဦး၊ ဗိုလ္မ်က္ေတာင္ျဖဴ၊ ဗိုလ္တိုင္းခ်စ္ပရံ၊ နတ္ေတာင္စားဗိုလ္ေရႊေက်ာ္၊ ဗိုလ္ဆယ္ခင္းစီးစေသာ ေသြးေသာက္ရဲဗိုလ္ကိုးဦးတို့မွာ အဂၤလိပ္ရို႕၏အဖမ္းအဆီးကိုတိမ္းေရွာင္ခါဗမာက်ဴးေက်ာ္သူမ်ားအား ဆက္လက္ေတာ္လွန္တိုက္ပဲြ၀င္ခဲ့ျကပါသည္။
ဤသည္မွာ ပထမအႀကိမ္ (ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးနိဒါန္း) ပင္ျဖစ္ပါသည္။,
0 comments:
Post a Comment